Is werken in de zorg niet zwaar? “Wat versta je onder ‘zwaar’?”

Werken in de zorg, dat is vast een zwaar beroep. Een veelvoorkomend beeld van werken in zorg en welzijn. Maar is dat wel terecht? Is werken in de zorg echt zo zwaar? Waar hebben we het eigenlijk over, als we het hebben over ‘zwaar’ werk?

Tom is groepsbegeleider in de gehandicaptenzorg. Hij vertelt ons over het veelzijdige karakter van zijn werk: “Ik kan echt genieten van de een-op-een-momenten en het intensieve contact dat je met de cliënt hebt.”

Wat doet een groepsbegeleider?

“Als groepsbegeleider houd je je bezig met alles wat betrekking heeft op verzorging en begeleiding van cliënten met een beperking,” legt Tom uit. “In de breedste zin van het woord, dus geen enkele dag is hetzelfde.”

Als hij dan toch een gemiddelde werkdag zou moeten beschrijven, dan ziet dat er volgens Tom ongeveer zo uit:

• Aanmelden bij de nachtdienst en informeren of er nog bijzonderheden zijn
• Even een kopje koffie en kletspraatje met collega’s
• Cliënten wekken, helpen met verzorgen, boterhammen smeren en samen eten
• De cliënten gaan naar de dagbesteding - je hebt dan tijd voor administratieve taken
• Als cliënten terugkomen kun je samen spelletjes doen, kleuren, voetballen, wandelen, fietsen, etc.
• Eetmoment, daarna opruimen en schoonmaken
• Nog even een stukje wandelen of fietsen als een cliënt dat wil
• ‘s Avonds gezellig samen tv kijken
• Cliënten helpen klaar te maken om naar bed te gaan

Meer over de gehandicaptenzorg

Genieten van een-op-een-momenten

Je bent dus heel betrokken bij cliënten. Juist dat nauwe contact maakt het werk bijzonder en mooi. Elke dag weer beleeft Tom enorm leuke momenten. Hij vertelt: “Ik ben zelf iemand van het graag bezig zijn. Als een cliënt vraagt om te gaan wandelen of fietsen, dan ben ik altijd de eerste die zegt: laten we gaan! Ik geniet dan écht van de een-op-een-momenten en het intensieve contact dat je met de cliënt hebt.”

“Ik ga bovendien altijd het gesprek aan. Ook al weet ik dat er misschien maar een paar woorden uit een cliënt komen, ik probeer hen evengoed als een volwaardig iemand te behandelen. En dat brengt juist hele leuke gesprekken en momenten met zich mee.”

“Er zijn zelfs momenten dat je heel ontspannen met een cliënt een stukje aan het wandelen bent, samen zit te kleuren of televisie kijkt,” vertelt Tom. Hij lacht: “Tja, dat is toch makkelijk geld verdienen?”

Hoe zwaar is het werk in de gehandicaptenzorg?

Natuurlijk heeft de gehandicaptenzorg ook aspecten die zwaar kunnen zijn. Tom licht toe: “Dit werk kenmerkt zich doordat het mentaal zwaarder is dan lichamelijk. Het altijd alert moeten zijn kost energie. Je moet een soort helikopterview ontwikkelen om overzicht te houden. Maar uitgeblust thuiskomen? Nee, dat heb ik niet vaak.

Het komt weleens voor dat een situatie escaleert. Daar wordt, voor zover dat kan, goed op voorbereid. Elke cliënt heeft een eigen signaleringsplan en alle medewerkers zijn uitgerust met een pieper voor noodgevallen. Veiligheid van cliënten en collega’s staat altijd voorop.

“Hoe een situatie escaleert, is bij iedere cliënt verschillend,” legt Tom uit. “Vaak heeft het met innerlijke onrust te maken, zoals te veel prikkels, een onrustige groep of iets verkeerds dat gezegd wordt. Je kunt dan proberen om de-escalerend te werken: als ik bijvoorbeeld zie dat een cliënt wat hoger in spanning zit, ga ik een beetje de clown uithangen. En dat werkt vaak heel positief. Helaas lukt dit niet altijd en kan de situatie alsnog escaleren. Je zult dan snel moeten handelen en voor je het weet lig je met vijf collega’s bovenop een cliënt.”

Mocht er zoiets gebeuren, dan word je altijd bijgestaan door collega’s en is er na afloop even de tijd om te recupereren. Tom: “Je hebt na een incident even tijd nodig om uit te puffen en met collega’s een momentje te nemen om de situatie na te bespreken. Hierna pak je de draad gewoon weer op.”

Het werkveld in al z’n facetten

Het ligt er ook maar net aan in welke tak van de gehandicaptenzorg je werkt, of je je meer met begeleiding of verzorging bezighoudt. De gehandicaptenzorg is namelijk heel veelzijdig, met elke richting zo z’n eigen uitdagingen.

Tom: “In een verzorgende groep heb je het bijvoorbeeld lichamelijk zwaarder, maar krijg je ook eerder een knuffel. Op een LVB-groep zijn de mensen sociaal-emotioneel wat meer ontwikkeld en verbaal sterker, terwijl op een EMB-groep agressie vrijwel niet voorkomt. Werken in de gehandicaptenzorg is heel breed, dus het is goed om van tevoren duidelijk te weten wat je wilt.”

Terminologie

• LVB: licht verstandelijk beperkt
• EVB: ernstig verstandelijk beperkt
• EMB: ernstig meervoudig beperkt

Tom heeft bijvoorbeeld bewust gekozen voor een afwisseling tussen beide kanten: “Zo is er afwisseling tussen werkzaamheden en kan ik, als er dan toch iets heftigs gebeurt, een pas op de plaats maken en dit de volgende dag achter me laten.”

Dus ja, het komt weleens voor dat je zwaar werk hebt in de gehandicaptenzorg. Net zoals in elk ander werkveld, en eigenlijk zoals bij elke andere baan. Maakt dat het minder leuk? Tom concludeert: “Wat versta je onder het woord ‘zwaar’? Het is een mix van. Het een heft het andere als het ware op.”

Een kijkje in de keuken

Zo zie je maar dat je op de gehandicaptenzorg niet zomaar het label ‘zwaar’ kunt plakken. Er is een zware kant, maar dit is zeker niet alles wat je meemaakt. Juist daarom is voorlichting zo belangrijk. Tom: “Wat er zich écht binnen de muren afspeelt, daar heb je geen weet van als je er niet werkt.”

Des te meer reden om je goed te oriënteren! Trek bijvoorbeeld gewoon eens de stoute schoenen aan en bel naar een gehandicaptenzorgorganisatie bij jou in de buurt om te ontdekken wat er mogelijk is. Of begin met een bezoek aan online voorlichtingsbijeenkomsten.

Bekijk de activiteitenagenda